Cover van boek Hersenschimmen
Zet op jouw leeslijst
Op jouw leeslijst
Klik op dit icoon om een boek op je leeslijst te zetten.
Querido | 2015 | 176 pagina's
ISBN: 9789021459486

Hersenschimmen

Hersenschimmen vertelt het verhaal van een man die dement wordt. Het begint wanneer hij 's morgens de koffie koud laat worden of hout vergeet te halen. Zelfs zijn eigen vrouw herkent hij niet meer. Zij beslist dan ook dat het dringend tijd is om in te grijpen.

Dit is een beklijvend verhaal over een actueel thema. Het is een persoonlijk relaas van een man die op heldere momenten haarscherp beseft dat hij de controle over zichzelf verliest. Het boek verscheen voor het eerst in 1984, maar is vandaag nog even meeslepend als toen.

Lees een stukje

Herinneringen kunnen soms tijdelijk onbereikbaar zijn, net als woorden, maar totaal verdwijnen kunnen ze toch bij leven niet?

Staat dit boek in jouw bib?

Wat andere lezers vinden

Score van de lezers
3.5
Kyan Musters
07/01/2024
4

Ik heb ervoor gekozen het boek ‘Hersenschimmen” van J. Bernlef te lezen aangezien mijn opa in de beginfase van dementie zit. Daarom leek het me dus zeer interessant om daar een boek over te lezen. Ik vond het dan ook een goed boek. Je kan namelijk duidelijk de verschillende stappen van dementie vinden. Zo begint het bijvoorbeeld bij een paar kleine ongelukjes of af en toe wat vergeetachtig zijn maar dat gaat zeer snel over naar de wat ergere dingen zoals uit huis breken en naar locaties gaan waar je helemaal niks te zoek hebt op dat moment.

Ik vond het zelf een aangenaam boek om te lezen ondanks dat er soms wat moeilijke woorden in voorkomen. Dit omdat het een in een fijn lettertype gedrukt is en de letters niet te klein zijn. Op het einde vond ik het iets minder aangenaam om te lezen aangezien het allemaal kleine alinea’s zijn. Al die kleine alinea’s zijn overigens wel met een reden gedaan en passen ook zeker in het verhaal.

Het boek is geschreven vanuit het belevende-ik perspectief. Ik vind dat dit een goede keuze is. Je kan je namelijk goed inleven in hoe Maarten zich voelt. Je krijgt duidelijk te zien dat hij het uiteindelijk ook zelf begint te merken dat hij dementie heeft en hoe hij daar mee om gaat. Zo gaat hij oude herinneringen naar boven halen en herbeleven. Zelf vind ik het wel jammer dat je niet veel vanuit Vera haar perspectief meekrijgt. Zo weet je namelijk niet goed hoe het is om constant voor iemand te zorgen die dementie heeft. Dit had ik wel heel interessant gevonden aangezien ik nu al merk dat het voor mijn oma lastig is. Daarom had ik daar graag nog wat meer over gelezen in het verhaal.

Ik vind het boek dus echt een aanrader om te lezen omdat de situaties die erin voorkomen zeer herkenbaar kunnen zijn.

lien
28/09/2021
4

Mijn mama had dit boek op de lijst zien staan en zei meteen dat dit een echte aanrader was. Ze heeft het zelf ook voor school gelezen en vond het een zeer mooi boek. Dit maakte me nieuwsgierig naar het boek. Aan de titel alleen zou ik niet kunnen komen op het onderwerp van het boek, maar toen ik begon met lezen werd het allemaal duidelijk.

Het boek gaat over Maarten Klein. In het begin van het boek blijkt Maarten gewoon een verstrooide man maar naar mate het boek vordert wordt al snel duidelijk dat Maarten dementerend is. Het verhaal wordt verteld door de ogen van Maarten en dus de belevende – ik. Ik vind het vertelperspectief een zeer goede keuze van de schrijver. Je maakt mee wat er in Maarten zijn hoofd omgaat. Hij beseft dat hij steeds meer en meer dingen vergeet, hij gaat herinneringen van vroeger ophalen en deze opnieuw beleven. Je krijgt als lezer een mooi beeld over hoe het is als persoon zelf om dementerende te zijn. De schrijver heeft voor het vertelstandpunt een zeer goede en mooie keuze gemaakt. Ik had wel verwacht dat het verhaal soms eens vanuit Vera haar perspectief ging verteld worden. Dit bleek niet het geval te zijn, maar dit wil niet zeggen dat je je niet kan inleven in haar gedachten en gevoelens.

Ik vond het een zeer mooi boek, soms was het wel wat moeilijk te begrijpen door de vele flashbacks maar naar een tijde had je snel door wanneer hij terug in de tegenwoordige tijd zat. Het boek is ook redelijk dun en leest gemakkelijk. Zeker een aanrader dus, ook voor mensen die niet zo graag lezen.

Lara van de Vijver
04/03/2020
3

Ik ben leerlinge uit het vijfde jaar marketing en ondernemen en voor het vak Nederlands heb ik het boek Hersenschimmen gekozen om te lezen. Ik vond de titel nogal mysterieus en werd daardoor nieuwsgierig over wat het boek zou gaan. De flaptekst sprak me direct aan omdat dementie me wel interessant leek om meer over te weten te komen.

Het boek Hersenschimmen geschreven door J. Bernlef gaat over Maarten, de protagonist, die dementie krijgt en hoe hij dat beleeft. Doordat het verhaal in een ik-perspectief wordt verteld kun je je goed inleven en weet je precies wat hij denkt en hoe hij zich voelt. Het is een chronologisch verhaal, maar door Maarten zijn dementie zijn er veel flashbacks.

Ik denk persoonlijk dat het boek te moeilijk was voor mezelf, omdat ik veel woorden niet begreep en de formulering van zinnen soms te moeilijk vond. De herinneringen en verhalen van Maarten worden zeer grondig uitgeschreven met heel wat overbodige details. Daardoor werd het boek langdradig en deed ik er zeer lang over om het boek uit te lezen. In het algemeen vind ik het wel een mooi boek, want je komt veel te weten over dementie zoals hoe het allemaal begint, hoe snel de aandoening vordert, wat het allemaal inhoudt en wat het met de persoon zelf en met de naasten doet.

Ik vind het zelf heel speciaal en mooi hoe Maartens vrouw Vera met zijn dementie omgaat. Eerst maakt ze zich gewoon ongerust en doet niks, maar later besluit ze om toch maar eens met een dokter te gaan praten. Zelf heeft ze het ook heel zwaar door het feit dat ze haar man verder en verder ziet aftakelen. Maarten ontkent in het begin dat er iets aan de hand is, maar hoe verder het verhaal vordert hoe meer hij zelf beseft dat er iets aan de hand is. Hij vergeet steeds meer, kan zich bepaalde zaken van vroeger niet meer herinneren en wordt sneller moe. Maarten beseft dat hij zijn lichaam niet meer beheerst en heeft het daar lastig mee. Ikzelf vind het verhaal af en toe aangrijpend en emotioneel. Als Maarten zich al in de verzonken fase bevindt kan hij niets meer zelf doen, hij heeft iemand nodig om te stappen, hij moet geholpen worden bij het wassen, hij wordt vastgebonden omdat hij anders dingen stuk zou maken of zou weglopen. Dit is toch best aangrijpend en hierbij kan ik alleen maar hopen dat dit mijn familie en vrienden nooit zal overkomen.

Ik dacht dat Maarten op het einde van het verhaal zou sterven, maar voor mij is het niet helemaal duidelijk of dat het geval is. Ik vind het wel een zeer mooi einde want Maarten en Vera zijn samen en ze vertelt hem dat de lente begint waar hij al zolang naar uitkeek.

Uiteindelijk zou ik jullie het boek toch wel aanraden, want het is best wel interessant om meer te weten te komen over dementie. Het was voor mij een moeilijk, maar toch wel mooi en aangrijpend boek.

Yetunde Olukayodele
13/03/2019
0

Ik heb deze maand het boek ‘Hersenschimmen’ van J. Bernlef gelezen als opdracht voor het vak Nederlands. Ik zag deze titel in de lijst staan en het leek mij interessant. Eerst dacht ik dat het een spannend boek zou zijn door de naam, maar toen bleek het te gaan over dementie. Mijn interesse ging niet direct weg omdat ik wel geïnteresseerd was hoe iemand een boek kan schrijven over dementie. Ik was zeer verwonderd want ik vond het mooi gedaan. Het is een moeilijk thema maar zeer interessant. Het thema sprak mij ook aan door mijn studierichting: gezondheid en welzijnswetenschappen waarmee ik graag in de zorgsector wil werken en misschien wel met dementie in aanraking kan komen.
Het boek heeft mijn boek geopend waardoor ik een andere visie heb gekregen op mensen met dementie. In het boek zie je het leven van een dementerende en hoe hij dit beleefd en dat is meestal anders dan hoe mensen erover denken.
We lezen ook wat er allemaal in Maarten zijn hoofd omgaat en dat is verschietachtig. Ik wist niet dat ze eigenlijk een soort van beseften dat ze aan het dementeren zijn.
Het is een meeslepend verhaal ik kon mij inleven in de situatie wat ik dan ook leuk vind bij het lezen van een boek. Het was wel ook droevig om te zien hoe de man achteruitging. In het begin van het boek was alles nog in orde dus we zagen heel de aftakeling. Dan zien we ook de fases van dementie en dat is wel interessant. Bijvoorbeeld hoe hij vaker vergat waar zijn vrouw was en dergelijke.
Ik raad jullie zeker aan het boek te lezen want het is een zeer interessant boek met veel emoties. Ik vond het redelijk vlot leesbaar maar wel soms moeilijk om te volgen door de flashbacks. Het heeft een zeer mooi thema dat goed en realistisch is uitgewerkt. Ik zelf heb het boek graag gelezen.

Gilles Van Durmen
20/02/2019
0

Het boek dat ik heb gelezen is hersenschimmen van J. Bernlef omdat dit moest voor de opdracht mediagerichte opdrachten voor het vak Nederlands. Bij het zoeken zag ik dat deze titel er bij mij het meest bovenuit. Ik dacht dat het horror of thriller was maar blijkbaar gaat het boek over het hoofdpersonage Maarten Klein die begint te dementeren. De dementie wordt naargelang het boek veel erger en dat vind ik goed want zo is dementie dus dit is perfect uitgespeeld. Je zou denken dat Maarten gewoon alles zou vergeten door zijn dementie maar dat is niet zo. Hij slaat ook het heden en het verleden door elkaar en krijgt flashbacks van vroegere momenten in zijn leven. Het laat je stilstaan en denken hoe het is om te leven met dementie. Het thema in het boek is dementie en ik herken mezelf daar niet in maar wel in de situatie die ik heb meegemaakt namelijk de situatie met mijn oma, zij had namelijk huidkanker vorig jaar en is daaraan overleden. De laatste weken tot haar dood herkende ze me amper nog door de hoeveelheid medicatie die ze verplicht was om te nemen. Dit heeft bij mij een gevoelige snaar geraakt want zij was de vrouw die het meest goede invloed had in mijn leven. Op het einde van het boek zie je ook dat de zinnen eindigen op een beletselteken. Ik denk dat dit is gedaan om het gevoel te geven dat die gedachten ook weggaan. De schrijfstijl is heel moeilijk maar dit geeft niet want ik ben een goede lezer. Het verhaal wordt verteld in de ik-persoon. Dit betekent dat we in de huid van het hoofdpersonage zitten dat vind ik goed want zo weet je op elk moment hoe hij zich voelt en wat hij denkt want moesten we een ander perspectief hebben dan zou het boek veel te moeilijk zijn om te lezen.

Luna Schelstraete
07/01/2019
0

Ik heb het boek ‘Hersenschimmen’ van J. Bernelf gelezen omdat ik nog een boek zocht om mijn mediagerichte opdracht over te maken. Hersenschimmen was een van de mogelijke boeken en ik moet toegeven dat de titel mij direct aansprak.

Het boek ging, zoals ik al verwachtte, over dementie. Ik vind persoonlijk een zeer mooi thema om een boek rond te schrijven. Ik ken zelf enkele mensen die aan deze ziekte leiden en ik herken hen soms heel erg in het boek. Ik vind dat de schrijver zo duidelijk mogelijk heeft weergegeven wat er in hun hoofd omgaat. Meestal wordt er gedacht dat mensen met dementie alleen maar dingen vergeten. Het is eigenlijk veel meer dan dat. Ze beleven de oude situaties en keren terug naar hun jongere jaren. Ook dit wordt mooi in het boek aangehaald. Je kan duidelijk lezen dat het hoofdpersonage Maarten eigenlijk niets anders doet dan denken en zich dingen proberen herinneren. Je voelt hoe hij stap oor stap het beseft krijgt dat hij niet meer alles weet en kan onthouden. Ik vind het een uniek thema om een boek over te maken en het is ook een unieke ervaring om te lezen. Het is een boek dat echt je ogen opent.

Ik moet wel zeggen dat het in het begin niet altijd zo duidelijk was. Soms kon het snel van het verleden naar het heden overslaan en duurde het enkele zinnen voor ik doorhad dat we in een flashback zaten of terug in het heden. Natuurlijk wende je hier snel aan en wist ik veel beter wanneer we van tijd veranderden.

Het boek is een echte aanrader omdat het zeer herkenbaar is, maar ook voor de mensen die niemand kennen die aan dementie lijden is het duidelijk wat deze ziekte precies inhoudt. Wat ik ook zeer positief vond is dat je vooral het standpunt van de persoon met dementie kreeg, maar toch voelde je mee met de vrouw van deze persoon, Vera, die ook stilaan meer en meer besefte dat ze haar man aan het verliezen was.

Sarah Maenhout
07/05/2018
0

Het boek ‘hersenschimmen’ van J. Bernlef heb ik heel graag gelezen. Het bevat niet veel pagina’s en het verhaal is erg leuk om te lezen. Ideaal voor iemand als ik die eigenlijk niet zo graag leest. Het verhaal gaat over Maarten en zijn gezin bestaande uit zijn vrouw Vera en twee kinderen Kitty en Fred. In het begin dan toch want na verloop van tijd kruip je als lezer in het hoofd van de hoofdpersonage zijnde Maarten. Eenmaal binnen in zijn hoofd is het verhaal een rollercoaster van emoties. Maarten is namelijk dementerend en gaandeweg takelt hij meer en meer af. Je bevindt je in de ruimte waar Maarten zich bevindt in zijn eigen hoofd en in welk stadia zijn dementie al gevorderd is. Juist dat is hetgeen wat mij het meest aansprak aan dit boek. Het vertelperspectief is continu in de belevende-ik vorm wat niet wegneemt dat je je ook niet kan inleven in de gedachten of de gevoelens van Vera. Want doorheen het verhaal kon je ook merken dat het niet makkelijk is om de vrouw te zijn van een dementerende man en dat hun relatie ook wat onder druk kwam te staan. Aangezien ik zelf geen familie leden heb die deze aandoening hebben, zou het misschien moeilijk zijn om je in te leven in een verhaal over een dementerende. Dit was zeker niet het geval. De schrijver sleurt je zodanig goed mee in het verhaal en in de gedachtegang van de hoofdpersonage, dat zelfs de personen met weinig kennis over deze ziekte zich heel goed kunnen inleven. Ook de beschrijving van Maarten zijn flashbacks en de situaties waartoe deze leiden, zijn heel erg mooi beschreven. Waardoor je als lezer niet anders kon dan verder lezen. Het is dus echt een heel mooi boek en ook een echte aanrader. Ik ga dit boek zeker en vast nog eens lezen.

Lisa Bogaert
01/05/2018
0

In dit boek volg je het dementieproces van Maarten. Ik vond het een zeer pakkend en aangrijpend boek maar wel zeer leuk om te lezen. Het boek bevat niet zo heel veel pagina’s en is niet moeilijk om te lezen en aangezien ik niet graag lees is dit dus ideaal.
Het boek begint in het gelukkig gezinnetje van Maarten en Vera. Maarten begint kleine dingen te vergeten en het verleden te verwarren met nu. Zo stond hij in het weekend op de schoolbus te wachten. Het begint met kleine vergissingen maar langzaamaan word het steeds erger en erger. Op een gegeven moment vergeet hij zelf wie er dood is en Vera wordt steeds ongeruster. Hij kreeg ook moeite met spreken omdat hij de taal vergat. Hiervan ben ik wel geschrokken, ik wist niet dat dementie zo kan escaleren dat je zelf je eigen taal vergeet, ik vond het zelf wat beangstigend om te lezen. Het was een super mooi boek maar wel een moeilijk boek op emotioneel vlak zeker als je zelf mensen kent met dementie, je gaat even stilstaan bij het feit dat zij net het zelfde zouden kunnen meemaken. En dat maakt ook dat dit boek volgens mij niet voor gevoelige mensen is. Ik ben zelf niet zo gevoelig maar ik heb op sommige momenten wel een traan gelaten.
Ook het liefdesleven van Vera en Maarten wordt zwaar beïnvloed door zijn dementie en ook dit komt expliciet aanbod, wat voor een beetje afwisseling zorgt. Ik vond het zeer aangrijpend dat hij haar op het einde niet meer herkent. Dat moet verschrikkelijk zijn geweest voor haar. Ik zou het zelf niet aankunnen om mijn man zo te zien aftakelen. Zoals u ziet je kan je enorm inleven en dat maakt het zo een goed boek. Het kan in het echte leven ook gebeuren of zelf gebeurt zijn.
Het verhaal is in het ik-perspectief geschreven. Je volgt het verhaal mee door Maarten zijn ogen. Ik vind dit een zeer passend perspectief want door de ogen van een dement persoon is toch anders dan door die van de omgeving. Het verhaal verloopt chronologisch maar door dat Maarten dement is komen er zeer veel flashbacks in voor.
Ik heb enorm van dit boek genoten maar vond het ook zeer aangrijpend. Ik raad het zeker aan om te lezen, houd er wel rekening mee dat het pakkend is als je zelf dement personen in je nabije omgeving hebt.

Aaron Hugaert
16/11/2017
0

Dit boek wordt ondersteund door een goed verhaal, maar het berust vooral op het doorgronden van het thema. Dementie ligt misschien iets te ver uit het menselijk vermogen tot verbeelding om het goed te kunnen inbeelden. Daarom probeert dit boek via verschillende technieken aan te tonen wat dat inhoudt.

Het boek vertelt over Maarten die langzaamaan dement begint te worden. Gebeurtenissen van een paar zinnen terug worden na een tijdke vlug vergeten door hem. Je krijgt daardoor een gevoel voor wat hij allemaal begint te vergeten. Omdat de lezer hierdoor meer weet dan het personage zorgt dit voor een onvolwaardige voorstelling van dementie. Wat natuurlijk niet aansluit bij het doel van een ik-perspectief, het vereenzelvigen met het karakter.

Andere elementen maken dit gelukkig wel goed zoals de grote verwarring die wordt opgewekt. Vele keren doorheen het boek worden foutieve veronderstellingen gemaakt door Maarten. Naast de verwarring die dit opbrengt, zet het ook aan tot actief nadenken. Zo probeer je uit te goochelen wat er eigenlijk gebeurt en moet je proberen te onderscheiden wat feit en fictie is. Dit kan nogal moeilijk zijn want net zoals bij echte dementie duiken ook momenten van helderheid op. Deze momenten van helderheid en afwezigheid uit elkaar houden zet alleen maar aan tot grotere verwarring, wat in deze context een positief aspect is.

Naarmate het slot nadert wordt er gebruik gemaakt van kortere alinea’s, eenvoudige woordenschat, kortere zinnen en gedachtegangen die nooit worden volmaakt. Op het einde worden we dan achtergelaten met losse fragmenten en beletseltekens tot-en-met.

Het boek biedt niet alleen een antwoord voor het verstaan van dementie maar ook het rouwproces van de naasten. De verwezenlijking daarvan is zijn echtgenote Vera. Zij evolueert doorheen het boek en gaat door verschillende stages van rouw totdat ze uiteindelijk de situatie aanvaardt. Het is heel krachtig voor zo’n kort boek. Het aantal personages is miniem zodat het thema en zijn verduidelijking het scherpst aan het licht kan worden gebracht.

De thematiek wordt ook in symbolisme en intertekstualiteit weergegeven. Net zoals de winter het landschap vervaagt, vervaagt zijn dementie zijn herinneringen tot een onherkenbaar leegte. Het mooiste hieraan is dat het geen beeld heeft van duisternis maar van licht. Het zorgt voor een bepaalde neutraliteit die weinigen het onderwerp zouden gunnen. De thermometer van zijn vader die precies de temperatuur aangeeft staat in tegenstelling tot de realiteit waar hij zelf geen vat meer op heeft. Daarnaast wordt ook Bolero vermeld, een werk zo repetitief omdat zijn auteur leidde aan Alzheimer.

Soms kan een verhaal meer waarheidsgetrouw zijn dan een beschrijving van een ervaring. Ik denk dat het boek hierin zeer succesvol is en mij zo een aanvullende inkijk heeft gegeven over dementie.

Amber T'Jampens
23/05/2017
0

Het boek ‘Hersenschimmen’ van Bernlef heeft een mooie en zeer betekenisvolle inhoud. Alhoewel het boek niet altijd even vlot of gemakkelijk leest, heb ik het met plezier volledig uitgelezen! Op de manier waarop Bernlef het boek schrijft weet de lezer wat er in het hoofd van iemand die dementeert omgaat of zou kunnen omgaan. Wij, als lezer, kunnen zo veel beter meeleven in de situatie waar die bepaalde persoon zich op dat moment in bevindt en zo ook eventuele reacties van de betrokkene persoon te begrijpen of toch proberen te begrijpen. De schrijver heeft zo goed mogelijk geprobeerd in het brein van iemand die dementeert binnen te dringen en dit is hem dus ook aardig gelukt na het nodige achtergrond- en opzoekwerk. Het boek gaat kort samengevat over het dementeringsproces van Maarten Klein, dit proces evolueert zeer snel en is dus een voortschrijdend dementeringsproces. Ondanks dat het boek over een boeiende maar toch wel aangrijpende ziekte gaat, heeft het boek een zekere literaire kwaliteit die samen met de realistische kijk van de schrijver een zeer mooi exemplaar weergeeft. Het boek is ook verplicht te lezen geweest voor verschillende verplegingsgerichte richtingen aan universiteiten in Nederland. Omdat het ook een gedurfd verhaal is om uit te geven voor het grote publiek heeft Bernlef vele reacties gekregen op zijn verhaal en bestaan er vele drukken van. De grote thema’s zijn herinneren, vergeten en verdwijnen. Meer specifiek gaat het boek over hoe Maarten zelf zijn dementeringsproces meemaakt en ervaart. In het begin is alles nog zeer pril en onschuldig, maar naarmate de tijd verstrijkt merk je goed hoe Maarten achteruit gaat. Soms weet hij niet meer welke dag het is of zelfs welk tijdstip op de dag, andere keren denkt hij dat ze zich midden in de oorlog bevinden terwijl deze al afgelopen is, ofwel weet hij niet meer waar hij is of wat hij doet of ging doen. De hoofdpersonage of protagonist is hier dus duidelijk Maarten Klein, hij is namelijk het centrum van het verhaal. Hij is degene die alle gebeurtenissen meemaakt dus spreken we van een antiheld. Zijn innerlijke kenmerken zijn realistisch, ordelijk en medemenslievend. Uiterlijke kenmerken worden niet duidelijk vermeld. Het type dat Maarten omschrijft is een gepensioneerde zakenman die gelukkig samenleeft met zijn vrouw, Vera. Dit is wel enkel toepasselijk in het begin en voor de start van Maartens dementeringsproces. In het begin van het boek is Maarten dus een vlak karakter (flat character) die zich redelijk voorspelbaar gedraagt maar naarmate het dementeringsproces vordert wordt hij meer en meer een rond karakter (round character) omdat hij eerder onvoorspelbaar wordt als individu. Het boek is dus zeker een aanrader om eens te lezen!

Kyara Houndonougbo
23/05/2017
0

In deze mediagerichte opdracht kreeg ik de opdracht om een beoordeling te maken over een boek dat we moesten lezen voor Nederlands. Ik heb het boek: ”Hersenschimmen” gekozen van Bernlef. Het boek gaat over de evolutie en de denkwijze van een dementerende man genaamd Maarten. Ik vind het boek persoonlijk interessant eb ok heel leerrijk. Het geeft je een kijk in de geest van iemand met dementie.

De protagonist in dit verhaal is Maarten Klein. Over zijn uiterlijke kenmerken word er in het verhaal niet veel over gesproken. Soms komen we wel te weten wat hij aanheeft of wat hij gaat aandoen op het moment, zoals: een badjas…
De handelingen en de gesprekken van de personage zijn soms wat verwarrend. Het ene moment kan hij hem nog herinneren wat hij een paar minuten geleden gedaan heeft en het andere moment weet hij niets meer. Zijn herinneringen over vroeger zijn onderwerpen waar hij goed over kan praten en wat hij hem zeer goed herinnerd. Gesprekken met anderen verlopen moeizaam. Hij heeft zijn goede en slechte momenten. Hij valt ook veel in herhaling. Hij gaat meestal op het zelfde tijdstip gaan wandelen met de hond. Hij vergeet soms het verschil tussen dag en nacht en staat daarom soms snachts op en doet hij zijn kleren aan en gaat aan tafel zitten.
Maarten denkt vaak aan het verleden. Hij is een gestructureerd persoon, hij weet bijvoorbeeld wan-ner het tijd is om de hond uit te laten of om hout te gaan halen. De relaties met anderen zijn relatief goed, hij communiceert met de anderen. Hij voelt hem soms onbegrepen, omdat hij zelf niet goed begrijpt met wat er met hem gebeurd. Hij is ook vaak verward, dat betekent dat hij niet meer door-heeft dat zijn vader al een lange tijd gestorven is en ook de tijd niet meer in de gaten heeft.

Lotte Kerwyn
17/02/2016
0

Ik heb dit jaar als tweede boek ‘hersenschimmen’ gekozen van de auteur Bernlef. Het verhaal gaat over een man Maarten die langzaam begint te dementeren. Ik heb dit boek gekozen omdat ik dit herken bij mijn overgrootmoeder die beetje bij beetje haar voeling met de werkelijkheid kwijtraakt.<br>
Er is bij haar Alzheimer vastgesteld. Daarom wou ik graag wat meer weten over deze ziekte en wat het met mensen doet. Ik weet dat dit boek fictief is maar toch geeft het een mooi beeld van hoe mensen met alzheimer zich voelen en in het leven staan. Helaas geeft het boek niet veel antwoorden weer op hoe om te gaan met mensen die aan dementie lijden.<br>
Het is wel een aanrader voor mensen die houden van een realistische kijk op een situatie gecombineerd met een romantisch en triest verhaal.<br>

Het verhaal is in de ik-persoon geschreven waardoor je goed de reacties van de omgeving kan waarnemen. Zo kan je ook duidelijk mee volgen met de gedachten en herinneringen in Maartens hoofd. Je kan als lezer op die manier zijn aftakeling voelen. In het begin van het verhaal is hij nog heel helder en kan hij zijn vrouw perfect beschrijven. Op het einde van het boek praat hij over zichzelf in de derde persoon, alsof hij over iemand anders spreekt. Hij herkent de omgeving en zijn vrouw niet meer. Het zijn allemaal schimmen. Hij beseft wel dat hij ziek is en zo niet verder kan leven. Door het boek te lezen is me duidelijk geworden dat deze ziekte een lijdensweg is en het moeilijk is om met deze ziekte om te gaan. Zowel voor de persoon die lijdt aan dementie als voor de omgeving.<br>

Niet alleen de voeling met personen raakt hij kwijt, maar ook zijn tijdsbesef. Hij begint af en toe de nacht voor de dag te nemen.<br>

Het is een intriest verhaal dat vertelt over twee mensen die elkaar graag zien maar door deze ziekte van elkaar vervreemden.<br>

De vrouw weet niet meer hoe ze haar man kan helpen. Eerst huurt ze iemand in om voor hem te zorgen als zij er niet is. Maarten heeft moeite om het meisje te herkennen en te plaatsen in zijn leven. Wanneer dit ook niet meer haalbaar lijkt, is Vera genoodzaakt hem naar een verzorgingstehuis te brengen.<br>

Het boek sluit mooi aan bij de titel. Hersenschimmen verwijst naar personen uit het verleden die reeds overleden zijn en waaraan hij steeds terug denkt. Dit zijn vooral zijn vader en moeder.

Op het einde van het boek wordt ook zijn nog levende vrouw, een hersenschim voor hem.

Sophie Van Damme
01/04/2015
0

Het boek gaat over dementie en hoe je ermee moet omgaan. Aan de ene kant gaat het verhaal over hoe Maarten omgaat met zijn dementie. Aan de andere kant lees je ook het verhaal van 2 mensen die al 50 jaar samen zijn en lief en leed gedeeld hebben en dit vind ik zo mooi. Ik vond dit een zeer mooi boek om te lezen, ik raad het iedereen zeker aan om eens te lezen. Het onderwerp van dit boek doet je toch nadenken over het leven, en hoe moeilijk sommige mensen het hebben. In de eerste instantie vond ik het moeilijk om te beslissen of ik dit boek wil wou lezen omdat het over een hard onderwerp gaat. Eenmaal ik het boek begon te lezen wou ik steeds verder lezen omdat ik het soms erg aangrijpend vond. Na enkele dagen was mijn boek volledig uit, dit heb ik nog nooit gehad. Bernlef heeft een boek geschreven over een onderwerp dat moeilijk te begrijpen is, maar heeft het boek op een mooie en toegankelijke manier geschreven. Ik denk dat het moeilijk is om een boek te schrijven over de aftakeling van iemand die dementie heeft. Bernlef heeft dit allemaal mooi verwoord in zijn verhaal. Op pagina 10 en 11 staat een stukje tekst die me het hele verhaal is bijgebleven omdat het ik zo mooi verwoord vond. Het stukje tekst gaat over de liefde tussen Maarten en Vera. “Haar nog altijd snelle abrupt afkerende gebaren; de aandacht waarmee ze met haar spitse vingers een dood blad uit een plant plukt en van alle kanten bekijkt, alsof ze de doodsoorzaak wil vaststellen; hoe ze haar lippen tuit als ze nadenkt of zachtjes haar hoofd schudt wanneer ze iets leest dat ze mooi vindt. Ik ben de enige die al de vrouwen die ze geweest is in haar kan zien. Soms raak ik haar dan aan, raak ik ze allemaal tegelijk even zachtjes aan. Een gevoel is het. Een gevoel dat alleen zij bij mij kan oproepen; niemand anders.” (p10-p11) Dit citaat wijst erop dat Maarten Vera zeer graag ziet, zij is de enige vrouw voor hem. In het boek zijn ook veel verschillende personages waarbij de ene meer eigenschappen heeft dan de andere. De protagonist in dit verhaal is Maarten Klein om hem draait het hele verhaal. Zijn leven wordt verteld door wat hij allemaal meemaakt en vergeet omdat hij aan dementie lijdt. Hij is ook een antiheld, want hij ondergaat de handelingen, hij maakt de dementie mee. De antagonist is zijn vrouw Vera Klein. Maarten gaat vaak in conflict met haar, door zijn dementie kan hij sommige dingen niet geloven. Soms herkend hij zijn eigen vrouw niet meer. Op een bepaald moment raad de dokter Vera aan om Maarten binnen te houden en daar kan hij zich niet in vinden. Telkens als hij naar buiten wil en Vera hem tegenhoudt is hij boos en werkt hij dit uit op Vera. In het boek zijn op een bepaald moment ook veel flashbacks te vinden. De dokter raadde Vera aan om terug te gaan naar het verleden zodat Maarten zijn geheugen zou terugkrijgen. Maarten zelf verwijst vaak terug naar zijn vroegere werk bij de IMCO. Hopelijk heb ik iedereen warm gemaakt om dit boek zeker eens te lezen!

Bowiene Meul
28/02/2015
0

Ik vond Hersenschimmen echt een super goed boek. Ik ben zelf iemand die zeer graag leest en vond dit één van de beste boeken die ik ooit al gelezen heb. Als je de titel 'dementie' hoort, denk je dat je over een dementerende man zult lezen, maar in dit boek ben je een dementerende man. In het verhaal kan je stap voor stap lezen hoe de ziekte het hoofdpersonage van zijn bewustzijn beroofd en hoe hij en zijn vrouw hieronder lijden. Je leest hoe het van kleine dingen vergeten, doorgaat tot niet meer beseffen wat er rondom hem gebeurd. Door het mooie vertelperspectief kan je je echt super goed inleven in zijn gevoelens. Ik had nooit een beeld van hoe het is om je bewustzijn te verliezen, maar nu wel en het heeft mij echt aangegrepen. Het einde vond ik echt het meest speciale aan dit boek, De zinnen lijken echt onbegrijpelijk, maar als je volledig in het verhaal zit, begrijp je het toch. Als je een ervaren lezer bent, die houd van lezen en volledig in een boek kruipt, raad ik dit boek zeker en vast aan.

Evi Van Autryve
13/03/2013
0

Ik ben Evi Van Autryve leerlinge uit het vijfde jaar sociale- en technische wetenschappen. Op school moeten we elk jaar 3 boeken lezen. Het tweede boek dat ik dit schooljaar gelezen heb is getiteld “Hersenschimmen” en werd geschreven door J. Bernleff.
Het boek “Hersenschimmen” gaat over het onderwerp dementie, wat mij wel aansprak.
Dit komt omdat boeken over realistische onderwerpen me veel meer aanspreken dan pure fictie.

Het verhaal gaat over een oudere man ‘Maarten’ die in pensioen is en dement wordt. In het begin van het verhaal is hij zijn tijdsbesef kwijt en heeft hij enkel nog herinneringen uit zijn jonge jaren. Hoe verder het verhaal gaat, hoe erger zijn dementie wordt.
Zo eet hij ’s morgens warme kip, waarna hij naar zijn werk vertrekt, terwijl hij eigenlijk reeds enkele jaren in pensioen is. Op andere momenten denkt hij dat hij nog een klein jongetje is dat aan vaders bureau zit te tekenen.

Na enkele weken beseft Vera, zijn vrouw en tevens het belangrijkste nevenfiguur, dat ze het alleen niet meer aankan omdat ze hem geen moment alleen kan laten.
Ze besluit hulp in te roepen. Er komt dagelijks een meisje oppassen. Ook haar hulp kan helaas niet baten.

Het is een zeer aangrijpend verhaal.
Het mooiste aan het boek vind ik dat Maarten niet meer beseft wat hij doormaakt. Hij zit vol angst en woede die enkel verdwijnen door naar Vera te kijken.
Ik vind het leuk dat het boek in het ik-perspectief geschreven is, zo kon ik me veel beter inleven in het verhaal.
Op het einde was het verhaal wel moeilijk te volgen, maar dat was misschien de bedoeling van de auteur. Dit om beter aan te tonen dat Maarten zich in het laatste stadium van dementie bevindt.
Ten slotte kent het boek helaas een open einde waardoor je niet weet hoe het met Maarten afloopt, dit vind ik wel jammer.

Ik raad het boek aan, maar dan wel voor gevorderde lezers. Er zitten vaak moeilijke woorden in en het is soms moeilijk te volgen.

Kimberley I.
07/06/2012
0

Ik heb voor school een boek gelezen namelijk het boek “Hersenschimmen” dat geschreven werd door J. Bernleff. Ik volg de richting Gezondheids- en Welzijnswetenschappen en zou graag verpleegster worden. Het lijkt me vanzelfsprekend dat ik geïnteresseerd ben in ziektes en allerlei aandoeningen waarmee de mensen in hun leven kunnen geconfronteerd worden net zoals dementie. In dit boek was dementie het hoofdthema waardoor ik het boek met veel verwachtingen begon te lezen maar het boek viel tegen.

Om te beginnen wil ik meedelen dat dit boek op een te hoog niveau geschreven is voor mij. Het las niet gemakkelijk. Ik kon mij niet inleven in het verhaal doordat de zinnen te lang waren. Er stonden te veel details in de zinnen waardoor het verhaal langdradig werd. Het waren volgens mij ook details die niet bij het verhaal hoorden omdat het niet over de aandoening dementie ging. Het waren meer herinneringen vanuit het verleden van het hoofdpersonage.
Ook veronderstelde ik dat in dit boek de beleving van dementie uitgebreid zou beschreven staan maar dit was niet aan de orde. Er kwamen weinig momenten voor waarin de ziekte werd beschreven. Wanneer die beleving wel werd beschreven, was het verhaal interessanter en mooier om te lezen. Dat kwam doordat het verhaal vanuit het ik-perspectief is geschreven. Dus het hoofdpersonage vertelde zelf zijn beleving van dementie. Maar die beleving werd tekort beschreven en dat vond ik nu het belangrijkste van het verhaal. Omdat ik later als verpleegster rekening zou willen houden met de beleving van de aandoening door de dementerende patiënt.
Wat mij daarnaast nog stoorde aan het verhaal is dat er Engels werd gesproken en dat begreep ik niet. Naar het einde toe had ik verwacht dat het verhaal zou leiden tot een welbepaalde ontknoping maar het verhaal bleef zoals het begonnen was. Ik kon zowel het boek niet gelezen hebben.

Dat leidt tot de conclusie dat ik het boek niet graag heb gelezen aangezien er geen evolutie was in het verhaal dat niet leidde tot een ontknoping. Wat ik wel miste in dit verhaal. Indien al deze details beperkt zouden worden, zou dit een dun boek zijn.

Lien B
11/03/2012
0

Ik heb dit boek gekozen omdat het onderwerp we wel aansprak. Het gaat over een oude man die dementerend is. In het begin van het boek is hij nog vrij helder. Maarten woont samen met zijn vrouw Vera, in een huis in Noord-Amerika. Ze hebben een zoon en een dochter die beiden het huis uit zijn. Maarten vergeet vaak waar zijn vrouw naartoe is en dat veroorzaakt soms grappige situaties. Ook is er een rode draad met het boek ‘Our man in Havana’. Het boek slingert rond in het huis en Maarten vergeet telkens of hij het boek al gelezen heeft of hij herinnert zich vaag de schrijver ervan. Hij denkt ook soms dat Vera of een vriendin van zijn vrouw het boek aan het lezen is. Hij vergeet alleen dat hij degene is die het boek aan het lezen is.

Later in het boek vergeet Maarten meer en meer wat hij doet. Hij wilt niet toegeven dat er iets mis met hem is en hij steekt zijn vergeetachtigheid op de lange koude winter. De dokter, Eardly zegt dat hij binnen moet blijven. Dokter Eardly zei ook dat hij samen met zijn vrouw in fotoalbums moest kijken. Met die albums moest hij zich dingen uit zijn verleden kunnen herinneren en erover praten. Veel dingen van op de foto’s herinnert hij zich niet meer. Vera moest dan over die gebeurtenis vertellen. Er komt ook vaak een jongen helpen. Hij heet William en vroeger had hij een hond. Maarten vergeet echter dat de hond, Kiss al een tijdje dood is en hij vraagt er iedere keer opnieuw naar als William op bezoek komt. William wordt er dan elke keer stil van en dan zegt Maarten dat hij een stille verlegen jongen is.

Op een bepaald moment is Maarten alleen thuis en hij is vergeten waar Vera naartoe is. Hij ziet Robert, de hond buiten staan en hij vindt geen sleutel om de deur open te doen om hem binnen te laten. Hij voelt zich gevangen en hij wilt Robert binnenlaten omdat hij bang is dat hij gaat doodvriezen. Hij slaat dan maar een ruit in om hem binnen te laten. Later wist hij niet meer wie dat gedaan had.

Vera kon de situatie niet meer alleen aan en daarom komt Phil, een verzorgster bij hen inwonen om voor Maarten te zorgen. Maarten verwart haar met zijn vroegere pianolerares Greet en zijn dochter Kitty. Vera en Phil moeten Maarten vastbinden omdat hij anders weg zou lopen. Later moet hij dan naar een instelling en vanaf daar wordt het boek echt ingewikkeld. Het zijn allemaal losse flarden van wat Maarten denkt en hoort. Het is moeilijk om te volgen. J. Bernlef kan wel goed uitdrukken hoe een dementerende denkt en voelt. Ik vind het allemaal erg geloofwaardig.
Het einde vond ik wel wat ontroerend omdat Vera dan zegt tegen haar man dat de lente er door aan het komen is. Ik denk dat ze dan stiekem hoopt dat het dan gaat beteren omdat Maarten altijd zei dat zijn vergeetachtigheid door de lange koude winter kwam.

Lien Hillewaert
13/02/2012
0

Het boek Hersenschimmen van J. Bernlef gaat over ouder worden en de gevolgen ervan.
Ik heb dit boek gekozen omdat het aansluit op mijn studierichting waardoor het me automatisch ook aansprak.
Het thema van het boek is dementie, wat ik persoonlijk interessant vind omdat het niet veel voorkomt als onderwerp in leesboeken.
Het boek geeft weer hoe iemand op leeftijd op korte tijd enorm veel kan aftakelen.
Maarten Klein, de gepensioneerde hoofdpersoon, vergeet langzamerhand veel dingen.
In het begin wijt hij het vergeten aan de winter, maar naarmate het verhaal vordert merk je dat dit niet zo is.

Op een bepaald moment wandelt Maarten met zijn hond Robert naar zijn werk, eenmaal aangekomen is er niemand te bespeuren.
Maarten denkt dat zijn collega’s te laat zijn en begint stilletjes aan boos te worden.
Na een tijdje gaat Maarten terug naar huis, waar hij van zijn vrouw te horen krijgt dat hij al enkele jaren gepensioneerd is.
Het boek is verteld vanuit een ik-perspectief waardoor je af en toe enkele zinnetjes opnieuw moet lezen, maar daardoor begrijp je wel beter wat hij meemaakt.

Het geeft zeer goed de gedachten van de dementerende persoon weer, waardoor je je kan inleven in de situatie.
Wanneer zijn vrouw gaat winkelen, sluit ze Maarten op in hun huis zodat hij zeker niet kan weglopen.
Aangezien Maarten veel dingen vergeet, snapt hij niet waarom hij binnen moet blijven en Robert (de hond) buiten moet blijven.
Wanneer Robert huilt om naar binnen te mogen, voelt Maarten zich machteloos aangezien alle deuren op slot zijn. Daarom slaat hij een ruit in zodat Robert binnen kan komen.
Wanneer Vera toekomt schrikt ze zich een bult en begrijpt ze Maarten niet.
Dit is wel een minder kantje van het verhaal, het geeft minder goed weer hoe de familieleden en vrienden zich voelen.

Toch heeft de schrijver er, volgens mij, goed aan gedaan alles door de ogen van de dementerende te schrijven. Zo kan eender wie zich zeer goed inleven in de persoon, waardoor het aangenamer wordt om te lezen.

Toen ik het boek in mijn handen had in de bibliotheek was ik teleurgesteld en was ik al een pak minder enthousiast om het boek te lezen.
De voorkant van het boek was een oude foto die, naar mijn mening, niet echt een meerwaarde geeft aan het boek en toen ik het boek opendeed zag ik dat het minuscule letters waren.
Toch heb ik het boek gelezen omdat ik het zo’n interessant thema vond en door de recensies die ik reeds gelezen had op internet.
Iedereen die er aan denkt om het boek te lezen, zou ik aanraden de stap te zetten om het boek te lezen!

Diederick Maes
03/06/2011
0

In het boek laat de auteur J. Bernlef ons duidelijk begrijpen wat het is om te dementeren. Hoe je als gezonde man, stilletjes de grip op het leven verliest. De details die hij weergeeft over de dementerende Maarten, die in het begin doorheeft dat er iets mis is en er alles aan probeert te doen om normaal te functioneren. De manier waarop zijn vrouw ermee omgaat is fascinerend. Het is een heel goede beschrijving om te begrijpen dat je als geestelijk gezonde mens tevreden mag zijn.

Shana Leloup
24/05/2011
0

Ik heb het boek 'Hersenschimmen' gelezen van J. Bernlef, ik heb dit boek gekozen omdat het over een onderwerp gaat dat mij boeit en omdat het aansluit bij mijn studierichting op school.

Ik vond het een zeer aangrijpend boek omdat het over dementie gaat. Met dit onderwerp zijn al veel mensen in aanraking gekomen, zoals in de familie, bij vrienden, op stages… Het was een zeer realistisch boek. Persoonlijk vind ik dat de verschillende stadiums van dementie elkaar wel zeer snel opvolgden. Het boek is eenvoudig geschreven en daardoor kon je ook gemakkelijk het verhaal volgen. Tegen het einde van het verhaal vond ik het wel wat moeilijker om te volgen omdat de zinnen worden ingekort. Je kon nog steeds begrijpen wat er allemaal gebeurde. Er zitten ook zeer veel flashbacks in het verhaal omdat Maarten zich nog veel herinnert van vroeger. Zo kan je het verhaal beter begrijpen.

In het boek gebeurden er niet echt enge dingen, op dat vlak vond ik het boek niet zo spannend. Ik was wel benieuwd naar wat Maarten nog allemaal zou tegenkomen of wat hij dan weer zou vergeten. De spanning in het boek wordt opgewekt door het perspectief. Doordat je helemaal meeleeft met Maarten en ook totaal afhankelijk bent van de informatie die je van hem doorkrijgt. Op bepaalde momenten weet je meer dan Maarten. Je weet bijvoorbeeld wie het meisje is met het blonde haar en wat ze komt doen. Je hoopt dan dat Maarten het zich ook zal herinneren. Dit creëert ook een spanning. Het verhaal heeft een open einde, omdat je niet weet hoe het verder met Maarten gaat. Je weet niet of hij vlak daarna sterft, of hoe de ziekte nog verder evolueert.

Door deze spanning kreeg je wel een beeld van wat een dementerend persoon doormaakt. Dat vind ik heel erg goed gedaan. Zo besef je zelf ook heel goed, hoe erg het wel is om dement te worden.

Marieke
27/04/2011
0

We kregen de opdracht op een boek te lezen voor school. We hadden een lijst opgekregen waaruit we mochten kiezen. Vervolgens zocht ik van ieder boek op de lijst een korte inhoud op het internet.
Toen ik las dat ‘Hersenschimmen’ over dementie ging, sprak mij dit onmiddellijk aan. Ik wil later iets in de verzorgende sector doen, dus dan zal ik meer dan waarschijnlijk met dementue in contact komen.
Wanneer ik ‘Hersenschimmen’ begon te lezen, was ik niet meteen verkocht. De structuur van het boek was niet altijd even eenvoudig en je moest er met je gedachten bijblijven. Je kan wel meeleven met het personage, hoewel dit niet altijd eenvoudig is. De auteur schreef soms letterlijk de woorden op van wat er in de demente man zijn hoofd speelde daardoor kon je niet altijd even goed volgen.
De auteur heeft wel super goed beschreven wat de demente man juist voelde en dacht hierdoor kon je ‘in het hoofd kijken’ van de demente man.
Het is raar hoe een demente man zomaar van de ene op andere moment vergeet wat hij twee seconden geleden deed. Er stond er bijvoorbeeld een stukje in het boek waar de demente man iets vroeg aan zijn vrouw, de vrouw antwoordde en de demente man vroeg opnieuw wat hij vroeg.
En je zou denken dat een demente dingen vergeet van vroeger, maar integendeel, het personage in het boek herinnert zich nog veel van de oorlog en hier en daar komt dat terug.
Ik vind het boek een goed, vloeiend en intressant boek dus ik zou het iedereen aanraden als ze iets meer willen weten over de wereld van een demente.
Ik heb als literaire bouwsteen vertelperspectief gekozen.
In het boek lees je een ik-vertelperspectief waardoor je de concrete gevoelens van het hoofdpersonage meemaakt en je goed kan inleven. Soms kon ik me teveel inleven waardoor ik zelf gevoelens kreeg van een demente. Het is verschrikkelijk om dement te worden, niet alleen voor jezelf maar ook voor je omgeving.
Het is een vertellende-ik vertelperspectief omdat je alles beleeft zoals de demente man het zou beleven want je leest het zoals het is.
Het vertellende-ik perspectief maakt het leuk omdat je dan mee kan voelen met je hoofdpersonage.

Paulien D'hooge
26/04/2011
0

Persoonlijk vind ik dit een zeer goed boek, omdat het perfect weergeeft hoe het personage met zijn ziekte omgaat. Het verhaal wordt vanuit een ik-perspectief verteld, dit is zelfs nog beter.
Zo merk je ook de verwarring, Maartens gedachtengang klopt niet altijd. Een klein detail kan de aanleiding geven tot een herinnering uit het verleden. Dit is wel normaal natuurlijk, maar bij de demente Maarten heeft dit als gevolg dat hij weer in het verleden vertoefd, met zijn hoofd. Hij denkt dan als het ware dat hij weer een klein jongetje is, dat niet in zijn vaders bureau mag snuisteren, bijvoorbeeld.
Dit ervaar je als lezer, je merkt ook het hoofdpersonages woede; waarom werkt zijn geheugen niet goed meer? Wat doet hij in godsnaam op die plaats, hoe komt hij daar? Wat is er aan de hand? Waarom kijkt iedereen zo raar?
Na deze verwarring komt het ergste deel: het besef dat hij fout zat.
Aan het eind van dit prachtige verhaal zijn er geen volledig geschreven zinnen meer, wat wil zeggen dat Maarten zijn geestelijke toestand snel achteruitgaat. Wel een moeilijk deel om te lezen, ik kon niet altijd volgen, al was dat misschien de bedoeling. De schrijver wou waarschijnlijk aantonen dat het hoofdpersonage in de laatste fase van dementie zit.
Hierbij is de omgang met anderen bijna onmogelijk, maar er zijn een aantal mensen die hiermee moeten kunnen leven. Zijn vrouw Vera bijvoorbeeld, zij is het belangrijkste nevenpersonage, die wel goed uitgewerkt is. In het verloop van het verhaal, eigenlijk telkens als er weer een vergissing plaatsvindt, heeft de auteur er altijd voor gezorgd dat je ook reacties ziet bij de medemensen, die zeer goed weergegeven zijn.
Het is vooral ook de manier waarop Maarten met haar omgaat. Hij ziet aan zijn echtgenote dat er iets niet klopt, maar hij weet niet wat. Je merkt ook de radeloosheid van Vera, hoe ze hulp zoekt. De boosheid van haar man is hierbij wel begrijpelijk, vind ik zelf. Weer is dit fantastisch weergegeven, zeer realistisch.
Ik kan alleen maar besluiten dat dit een zeer pakkend, emotioneel verhaal is, die ik jullie zeker aanraad te lezen.

Wat vind JIJ?

Aantal sterren